“Het slavernijverleden van Nederland maakt mij nederig”
Op 1 juli besteden we aandacht aan Keti Koti, de dag waarop we het einde van de slavernij in Suriname en op de Nederlandse Antillen herdenken en vrijheid vieren. Of letterlijk: het verbreken van de ketenen. Bij de Volksbank hechten we veel waarde aan een inclusieve en diverse samenleving. En daarom gaan we vandaag in gesprek met Dieuwke Zarks–de Vos, Medewerker Klantonderzoek SC Zakelijk Financieren – Operations bij de Volksbank. Zij vertelt over haar bijzondere trouwdatum, elkaar de hand reiken en wat Keti Koti voor haar betekent.
Dieuwke, kan je vertellen wie je bent en wat je doet bij de Volksbank?
“Mijn naam is Dieuwke Zarks-de Vos en ik werk al sinds 1989 bij de Volksbank. Ik ben zelfs begonnen als uitzendkracht en heb inmiddels op verschillende posities binnen de bank gezeten. Nu richt ik me op het onboarden van zakelijke klanten. Erg leuk werk. In 2006 heb ik mijn man leren kennen waar ik in 2008 mee getrouwd ben. Mijn man is ook de reden dat Keti Koti een speciale betekenis voor mij heeft. Hij komt namelijk uit Suriname en dankzij hem heb ik veel geleerd over de geschiedenis van het land, maar ook over het slavernijverleden. En dat vind ik een verrijking van mijn leven.”
Kan je dat uitleggen?
“Kijk, ik ben een witte vrouw. En ik kom uit een witte familie. Ik ben me nooit heel bewust geweest van het koloniale verleden van Nederland. Ook op school werd daar geen aandacht aan besteed. Maar nu ik van mijn man meekrijg wat voor impact dat verleden heeft en wat daar allemaal gebeurd is… de slavenhandel, het vervoer, de omstandigheden. Dat is echt belachelijk wreed geweest. En dat maakt mij nederig. Nederland is een heel mooi land, maar we hebben het echt niet altijd zo geweldig gedaan. En ik denk dat het goed is om ook die realiteit onder ogen te zien. Wij mogen echt wel wat meer verantwoordelijkheid nemen als het gaat om ons verleden. En dus is het heel goed dat er aandacht is voor Keti Koti. Niet alleen om het verleden te herdenken, maar ook om dit in vrijheid te vieren. Want ja, het is een feestdag. Maar wel eentje om ook stil te staan bij die zwarte bladzijde uit onze geschiedenis.”
Hoe kijkt je man naar dit verleden?
“Hij staat er vooral van te kijken dat Nederlanders er zou weinig van weten. Kijk, voor mijn man is het belangrijk om Keti Koti te herdenken, maar het is niet zo dat hij elke dag bezig is met het slavernijverleden. Ik denk dat je het kan vergelijken met hoe wij in Nederland omgaan met de Tweede Wereldoorlog. Het speelt een belangrijke rol in onze geschiedenis. En op 4 mei herdenken wij onze doden om een dag later de vrijheid te vieren. Maar wij hebben het ook niet elke dag over de oorlog met de Duitsers. En dat is ook prima, denk ik. Zolang we maar met elkaar weten wat er in het verleden is gebeurd. Dat maakt het ook makkelijker om elkaar de hand te reiken.”
Jullie zijn ook getrouwd op 1 juli, de dag van Keti Koti. Dat kan bijna geen toeval zijn?
“Nee, zeker niet. Toen mijn man bij mij kwam wonen, heb ik hem direct gezegd dat ik niet van de traditionele man-vrouw verstandhouding ben. Hij moest vooral niet denken dat hij nu een huishoudster had gevonden, haha. Ik vind schoonmaken vreselijk. Toen we het over trouwen hadden, hebben we ook duidelijk naar elkaar uitgesproken dat we gelijkwaardig zijn aan elkaar. Dat we met elkaar in vrijheid leven. En wat ons betreft past de datum van 1 juli daar heel mooi bij. Dus we zijn in 2008 op die datum getrouwd en sindsdien is het op deze dag een dubbele feestdag. Een ander leuk feitje is dat mijn man en ik elkaar hebben ontmoet op 25 november. En voor de kenners, op die datum viert Suriname haar Onafhankelijkheidsdag. Op 25 november 1975 kwam het land namelijk los van Nederland. Het verleden tussen Suriname en Nederland loopt dus wel echt als een bijzondere draad door onze relatie.”
Dus 1 juli is jullie trouwdag én Keti Koti. Dat moet een drukke dag zijn?
“Zeker, we staan er in elk geval elk jaar heel bewust bij stil. Op WhatsApp plaats ik ook altijd wat afbeeldingen over Keti Koti om bij anderen toch wat bewustwording te creëren. Ik wist 17 jaar geleden niks over dit onderwerp. Zo zullen er vandaag de dag nog steeds heel veel mensen zijn. Als ik daar dan een steentje aan kan bijdragen… En we vieren natuurlijk onze trouwdag. Dit jaar willen we naar de Keti Koti herdenking in het Amsterdamse Oosterpark gaan. Dat wordt speciaal want voor de Surinamers is het 150 jaar geleden dat de slavernij werd afgeschaft. Officieel is dat eigenlijk 160 jaar geleden, maar veel slaven moesten na die afschaffing nog 10 jaar doorwerken. Er zijn veel optredens van Surinaamse muzikanten en dansers, lekker eten, maar vooral veel gezelligheid. Surinamers zijn gezellige en warme mensen. We zien wel wat de dag brengt. Het wordt vast mooi.”